Meniere hastalığı, gelip giden işitme kaybı, kulak çınlaması ve bazen de kulakta doluluk ya da basınç hissi ile birlikte baş dönmesini de beraberinde getiren bir iç kulak hastalığıdır.

Birçok hastada Meniere hastalığı yalnızca bir kulakta olur.

Kırklı ve 50’li yaşlardaki insanlarda Meniere hastalığı görülme ihtimali diğer yaş gruplarına göre daha yüksektir, ancak herkeste, hatta çocuklarda bile görülebilme ihtimali vardır.

Meniere hastalığının kronik bir hastalık olduğu düşünülse de, çeşitli tedavi stratejileriyle semptomlar iyileştirilebilir ve hastalığın yaşam üzerindeki uzun süreli etkileri azaltılabilir.

Meniere hastalığının başlıca belirtileri:

Tekrar eden baş dönmeleri: Baş dönmesi, etrafınızda hızlıca birkaç kez dönüp sonra durduğunuzda yaşadığınız hisse benzer. Odanın hala döndüğünü hissedersiniz ve dengenizi kaybedersiniz. Baş dönmesi aniden gerçekleşir ve genellikle 20 dakika ila iki saat arasında sürer. Şiddetli baş dönmesi mide bulantısına ve kusmaya neden olabilir.

İşitme kaybı: Meniere hastalığında gerçekleşen işitme kaybı gelip geçici olabilir ve genellikle hastalığın ilk safhasında görülür. Çoğu insan eninde sonunda belli bir derecede kalıcı işitme kaybı yaşar.

Kulak çınlaması: Kulak çınlaması, kulağınızda hissettiğiniz çınlama, vızıltı, hışırtı, ıslık ya da fısıltı sesleridir.

Kulakta doluluk hissi: Meniere hastalığı olan insanlar genellikle kulaklarında doluluk ya da artan bir basınç hissederler.

Tipik bir nöbet kulağınızda doluluk hissi, artan çınlama ve işitme azalması ile başlayarak genellikle mide bulantısı ve kusma eşliğinde şiddetli baş dönmeleriyle devam eder. Böyle bir nöbet 20 dakika ila dört saat boyunca sürebilir ve sonrasında semptomlar geçer. Nöbetler genellikle grup grup oluşur ve aralarında da bazı semptomlar gerçekleşebileceği gibi hiçbir semptom yaşanmayabilir de.Yine de bu problemlerin her birinin şiddeti, sıklığı ve süresi özellikle hastalığın ilk safhalarında farklılık gösterebilir. Örneğin, şiddetli baş dönmesi yaşıyor ancak diğer semptomları orta şiddette hissediyor olabilirsiniz. Ya da orta şiddette baş dönmesi yaşıyor ve pek işitme kaybı yaşamıyor ancak sık sık sizi uykunuzda rahatsız eden kulak çınlaması yaşıyor olabilirsiniz.

Ne zaman doktora görünmelisiniz? Herhangi bir Meniere hastalığı semptomu yaşarsanız doktorunuza görünün. Bu problemlerden herhangi biri başka bir hastalığın sonucu da olabileceğinden, en kısa zamanda bir teşhis konulması çok önemlidir.

Baş dönmesi nadiren, felç, beyin tümörü, multipl skleroz (MS) ya da kalp veya kan damarı hastalıkları gibi başka hastalıkların semptomu da olabilir. Eğer baş dönmesi ile birlikte aşağıdaki semptomlardan birini de yaşıyorsanız, acilen hekiminize görünün:

Anormal ya da şiddetli baş ağrısı

Çift görme ya da görme kaybı

Konuşma bozukluğu

Kol ya da bacak güçsüzlüğü

Bilinç kaybı

Düşme ya da yürümede güçlük

Uyuşukluk ya da karıncalanma

Göğüs ağrısı

Meniere hastalığının sebebi çok iyi anlaşılmamaktadır. İç kulakta anormal çoklukta biriken ya da oluşan sıvılardan kaynaklandığı düşünülmektedir. İç kulak, labirent diye adlandırılan ve birbirine bağlı yol ve boşluklardan oluşan bir parçadır. İç kulağın dış kısmı kemiktir (kemikli labirent). İçi ise biraz daha küçük ve kemikli labirentin şekline benzer bir şekilde yumuşak bir zar yapısındadır (Zar labirent). Zar labirentte bir sıvı (endolenf) bulunmaktadır ve bu sıvının hareketine tepki veren tüy gibi sensörler bulunmaktadır. İç kulaktaki bütün sensörlerin düzgün çalışabilmesi için, sıvının belli bir hacim, basınç ve kimyasal bileşimlere sahip olması gerekmektedir. İç kulak sıvısının özelliklerini değiştiren faktörler, Meniere hastalığının tedavisinde yardımcı olabilir.

Bilim adamlarının bu konuda ortaya koydukları bazı potansiyel sebepler aşağıdaki gibidir:

Tıkanıklık ya da anatomik bir bozukluktan kaynaklanabilecek düzensiz sıvı akımı

Anormal bağışıklık sistemi tepkisi

Alerjiler

Virüs enfeksiyonları

Genetik eğilim

Baş travması

Migren

Tek bir sebep belirlenemediği için, Meniere hastalığının birkaç faktörün birleşmesinden kaynaklanıyor olması muhtemeldir.

Tahmin edilemeyen baş dönmesi nöbetleri genellikle Meniere hastalığında en engelleyici problemdir. Nöbetler genellikle kişinin birkaç saat uzanmasını gerektirir ve iş ya da boş zaman aktivitelerinde zaman kaybetmesine neden olabilir; bu nedenle kişiyi duygusal strese sokabilir.

Randevular kısa olabileceğinden ve genellikle ele alınacak çok sebep olduğundan, randevu için hazırlanmanız faydalı olur. Aşağıda hazırlanmanızda yardımcı olacak bazı bilgiler ve doktorunuzdan neler bekleyebileceğinize yer verilmiştir. Neler yapabilirsiniz? Başta nöbet sırasında yaşadıklarınız olmak üzere yaşadığınız bütün semptomları not edin ve bu semptomların ne sıklıkla gerçekleştiğini yazın. Her baş dönmesi nöbetinin ne kadar sürdüğünü ve nöbetten sonra kendinize gelmenin ne kadar vakit aldığını yazın. Stres ve son zamanlarda hayatınızda gerçekleşen değişiklikler de dahil olmak üzere başlıca kişisel bilgilerinizi yazın. Kullandığınız ilaçların listesini hazırlayın, kullandığınız ilaçları, vitaminleri ve ek besinleri not edin. Doktorunuza sormak istediğiniz soruları not edin. Teşhiste ya da tedavi planında bir sonraki adımınız ne olacak gibi. Randevu sırasında da sorular sormaktan çekinmeyin.

Doktorunuzdan neler beklemelisiniz? Doktorunuz muhtemelen size birkaç soru soracaktır. Bunları cevaplamaya hazırlanmak, daha fazla değinmek istediğiniz hususlar açısından size zaman kazandıracaktır. Doktorunuz aşağıdaki soruları sorabilir:

Semptomlar ne zaman başladı?

Semptomlarınız sürekli mi yoksa zaman zaman mı gerçekleşiyor?

Semptomlarınızın şiddeti nedir?

Semptomlarınızı başlatan herhangi bir şey var mı?

Semptomlarınızın şiddetini artıran herhangi bir şey var mı?

Semptomlarınızı iyileştirdiğini düşündüğünüz herhangi bir şey var mı?

Meniere hastalığı teşhisi için, aşağıdaki durumlar gerekmektedir:

Yirmi dakika ya da daha uzun süren iki baş dönmesi nöbeti

En az bir durumda duyma testi ile doğrulanan işitme kaybı

Kulak çınlaması ya da kulak doluluğu

Bu duyusal problemlerin diğer muhtemel sebeplerinin elenmesi

Meniere hastalığına ilişkin semptomlar yaşıyorsanız, doktorunuz size duyusal problemleriniz ile ilgili sorular soracak, iç kulak fonksiyonunu ölçen testler önerecek ve problemlerin muhtemel sebeplerini görebilmek için diğer testler isteyecektir.

Fiziksel muayene ve tıbbi geçmiş: Doktorunuz fiziksel bir muayene yapıp aşağıdaki hususlarda sorular soracaktır:

Duyma problemlerin şiddeti, süresi ve sıklığı

Enfeksiyon hastalıkları ya da alerjiler ile ilgili geçmişiniz

İlaç kullanımı

Önceki kulak problemleri

Genel sağlığınız

Ailenizdeki diğer iç kulak hastalıkları

İşitme değerlendirmesi:  İşitme testi, farklı aralık ve yükseklikteki sesleri ne kadar iyi fark edebildiğinizi ve benzer sesli kelimeleri ne kadar ayırt edebildiğinizi belirler. Bu test yalnızca işitme durumunu göstermez, işitme problemlerinin iç kulakta mı yoksa iç kulağı beyne bağlayan sinirde mi olduğunu belirlemeye yardımcı olur.

Denge değerlendirmesi: Meniere hastalığı olan birçok kişide baş dönmesi nöbetleri arasında denge hissi geri gelir. Ancak bir derecede devam eden bazı denge problemleri de olabilir.

İç kulağın fonksiyonunu değerlendiren birkaç test mevcuttur. Bu testlerin hepsi ya da bazıları Meniere hastalığı olan bir insanda anormal sonuçlar verebilir.  Videonistagmografi (VNG): Bu testte, göz hareketleri ölçülerek denge fonksiyonu değerlendirilir. İç kulaktaki denge ile ilgili sensörler gözün her yöne hareketini kontrol eden kaslara bağlıdır. Bu bağlantı gözleriniz bir noktaya sabit bakarken başınızı başka bir tarafa çevirebilmenizi sağlar. VNG değerlendirmesinde, kulak kanalına ılık ve soğuk su ya da ılık ve soğuk hava verilir. Bu uyarı karşısında gözün kontrolsüz olarak verdiği tepkilerin ölçülmesi, özel bir video gözlük kullanılarak gerçekleştirilir. Bu testte ortaya çıkan anormallikler bir iç kulak problemine işaret edebilir. Dönen sandalye testi: VNG gibi, bu test de göz hareketine bağlı kulak fonksiyonunu ölçer. Bu kez, iç kulağınıza verilen uyarı, bilgisayar ile kontrol edilen bir dönen sandalyenin hareketi ile sağlanır. Vestibüler uyarılmış miyojenik potansiyeller (VEMP) testi: VEMP testi, iç kulak içerisindeki hızlı hareketleri fark etmenizi sağlayan sensörlerin fonksiyonunu ölçer. Bu sensörler sese de duyarlıdır. Bu sensörler sese tepki verdiğinde, boyun ve gözde küçük ölçülebilir kasılmalar oluşur. Bu kasılmalar iç kulağın fonksiyonu için dolaylı bir ölçüm sunar. Posturografi: Bu bilgisayarlı test, denge sisteminin hangi kısmını, yani görme, iç kulak fonksiyonu, deri duyuları, kaslar, bağlar ve eklemlerden hangisini en çok kullandığınızı ve hangi kısmın probleme sebep olabileceğini göstermektedir. Bir emniyet kuşağı ile ayağınız çıplak olarak bir platformda durursunuz ve farklı durumlarda dengenizi korumaya çalışırsınız.

Diğer durumların ölçülmesi için testler: Beyin tümörü ya da MS gibi Meniere hastalığına benzer problemlere neden olan hastalıkların tespit edilmesi için başka testler kullanılabilir. Bu testlerden bazıları aşağıdaki gibidir: Manyetik rezonans görüntüleme (MRI): Bu teknikte, vücuttaki yumuşak dokuların görüntüsünü almak için manyetik bir alan ve radyo dalgaları kullanılır. Bilgisayarlı tomografi (BT). Bu röntgen tekniği, vücudunuzdaki iç yapıların kesit görüntülerini sağlar. İşitsel beyin kökü tepkisi ölçme cihazı: Bu test, işitme sinirlerinin ve beynin işitme merkezinin test edildiği bilgisayarlı bir testtir. İşitsel sinirlerin fonksiyonuna zarar veren tümörlerin bulunmasına yardımcı olabilir.

Meniere hastalığının tedavisi yoktur, ancak bir takım stratejiler kullanılarak bazı semptomlarla başa çıkılabilir. Yapılan araştırmalar, uzun süreli işitme kaybını engellemek zor da olsa Meniere hastalığı olan çoğu insanın tedaviye yanıt verdiğini göstermektedir. Baş dönmesi için ilaçlar: Doktorunuz nöbetin şiddetini azaltmak için baş dönmesi esnasında alınabilecek ilaçla yazabilir. Meklizin ya da diazepam gibi yol tutması ilaçları, baş dönmesi sırasında dönme hissini azaltabilir ve mide bulanması ve kusmayı kontrol altına alabilmekte yardımcı olabilir. Prometazin gibi mide bulantısı ilaçları, baş dönmesi esnasında mide bulantısını ve kusmayı kontrol altına alabilir. Uzun süreli ilaç kullanımı: Doktorunuz idrar yapma sıklıkları arasındaki gecikmeninin azaltılması için (diüretik) bir ilaç kombinasyonu olan hidroklorotiyazit türü bir ilaç yazabilir. Vücudunuzdaki sıvı hacminin azaltılması, iç kulağınızdaki sıvı hacmini ve basıncı düzenlemeye yardımcı olabilir. Bazı insanlar için diüretik, Meniere hastalığının semptomlarının şiddetini ve sıklığını kontrol etmede yardımcı olur. Ancak diüretik ilaçlar daha sık idrar yapmanıza neden olduğundan, vücudunuz potasyum gibi bazı minerallerden yoksun kalabilir. Eğer diüretik kullanıyorsanız, haftada dört kez muz, kavun, portakal, ıspanak ve tatlı patates gibi potasyum içeren yiyecekler yiyin.

İnvaziv olmayan terapi uygulamaları: Meniere hastalığı olan bazı insanlar, diğer invaziv olmayan terapi ve uygulamalardan da yararlanabilir. Bunlardan bazıları şunlardır: Rehabilitasyon: Baş dönmesi nöbetleri arasında denge problemi yaşıyorsanız, vestibuler rehabilitasyon terapisinden faydalanabilirsiniz. Seanslarda ve evde yapabileceğiniz egzersizler ve aktiviteleri de içeren bu terapinin amacı vücudunuzun ve beyninizin denge bölgelerinin doğru işleme yetisini tekrar kazanmasına yardımcı olmaktır. İşitme desteği: Meniere hastalığı olan kulağa bir işitme desteği yerleştirmek, işitme duyunuzu iyileştirebilir. Doktorunuz, hangi işitme desteklerinin size en iyi geleceği konusunda sizi bir işitme uzmanına yönlendirebilir. Meniett cihazı: Tedavi edilmesi zor olan baş dönmesi için, bu terapide sıvı değişimini geliştirmek için orta kulağa pozitif bir basınç uygulanır. Meniett basınç üretici olarak adlandırılan bir cihaz kulak kanalına bir ventilasyon tüpü yoluyla basınç uygular. Bu tedavi evde gerçekleştirilir ve genellikle günde üç kez beşer dakika boyunca uygulanır. Meniett cihazı konusunda yapılan ilk raporlamalar baş dönmesi, kulak çınlaması ve kulak basıncı semptomlarında iyileşme görüldüğüdür; ancak uzun süreli etkililiği henüz tespit edilmemiştir. Orta kulak enjeksiyonları: Orta kulağa enjekte edilen ve sonra iç kulak tarafından emilen ilaçlar baş dönmesi semptomlarını iyileştirebilir: Gentamisin, iç kulağınıza toksik etki yapan bir antibiyotiktir. Kulağınızın denge fonksiyonunu azaltır ve diğer kulağınıza denge için daha fazla sorumluluk düşer. Lokal anestezi ile doktor muayenehanesinde uygulanabilecek bu prosedür genellikle baş dönmesi nöbetlerinin sıklığını ve şiddetini azaltır. Ancak daha fazla işitme kaybı yaşama riski vardır. Deksametazon gibi steroidler, bazı insanlarda baş dönmesi nöbetlerinin kontrol edilmesinde yardımcı olabilir. Bu prosedür de doktorunuz tarafından uygulanan lokal anestezi ile gerçekleştirilebilir. Deksametazon gentamisinden daha az etkili olsa da, işitme kaybına neden olma riski azdır.

Ameliyat: Meniere hastalığına bağlı baş dönmesi nöbetleri çok şiddetli ve sosyal hayatı engelleyici ise, diğer tedavi yöntemleri işe yaramıyorsa, ameliyat bir seçenek olabilir. Uygulanabilecek ameliyat prosedürü genellikle şudur: Endolenfatik kese prosedürleri. Endolenfatik keseye yapılan mikro cerrahi müdahale ile, kulak sıvısı seviyelerinin düzenlenmesine çalışılır.