Kulak Basıncı Hastalığı (KBH), orta kulağınızdaki hava basıncı ile ortamdaki hava basıncı dengesiz olduğunda kulak zarınız ve diğer orta kulak dokularınız üzerinde oluşan gerilimdir. Uçak kalkarken ya da uçuşun sonunda uçak inerken kulak içi basıncında değişiklikler oluşabilir. Bu hızlı yükseklik değişiklikleri hava basıncının değişmesine ve kulaklarda basınç oluşmasına sebep olur. KBH’a aynı zamanda kulak barotravması da denir.

Esnemek, yutkunmak ya da sakız çiğnemek gibi kendi kendine uygulanan yöntemler genellikle hava basıncındaki değişiklikleri düzenler ve KBH semptomlarını giderir. Ancak, şiddetli bir kulak basıncı olgusunun derhal bir KULAK BURUN BOĞAZ UZMANI tarafından tedavi edilmesi gerekir.

KBH, bir kulakta ya da her iki kulakta da meydana gelebilir. KBH semptomları arasında şunlar sayılabilir: Kulakta orta derecede rahatsızlık ve ağrı, Kulakta doluluk ya da sertlik hissi, Uğultulu duyma ya da hafif ve orta derecede duyu kaybı. Kulak basıncı şiddetli ise ya da birkaç saatten fazla sürerse, şu durumları yaşayabilirsiniz: Şiddetli ağrı, kulağınızda su altındaymış gibi bir basınç olması, orta ve şiddetli derecede duyu kaybı, kulak çınlaması, baş dönmesi, baş dönmesinden kaynaklanan kusma ve kulakta az miktarda kanama.

Doktora ne zaman gidilmeli? Kulak basıncını genellikle kendiniz iyileştirebilirsiniz. Rahatsızlık, doluluk ve uğultulu duyma birkaç saatten fazla devam ederse ya da şiddetli semptomlar yaşarsanız doktorunuza ulaşınız.

KBH’nda, orta kulaktaki hava basıncı ile ortamdaki hava basıncı kulak zarınızın (sesi yansıtan doku) olması gerektiği gibi titreşmesini engeller. Hava basıncının düzenlenmesi, östaki borusu diye adlandırılan dar bir yol sayesinde gerçekleştirilir. Bu boru şeklinin bir ucu orta kulağa bağlıdır. Diğer ucu ise burun boşluğunun arkası ile boğazın üst kısmının birleştiği yerdedir (nazofarenks). Uçak havalanırken ya da inerken, ortamdaki hava basıncı hızla değişir ve östaki borunuz yeterince hızlı tepki veremez. Yutkunmak ya da esnemek östaki borusuna açılan kasları harekete geçirir ve orta kulağın hava kaynağının yenilenmesini sağlayarak kulak basıncı semptomlarını azaltır.

KBH’a benzer problemler: Kulak barotravması aynı zamanda aşağıdakilerden de kaynaklanabilir: Tüple suya dalış, Kulağa darbe almak, Yakında gerçekleşen bir patlama, Yüksek bir binaya asansörle çıkarken veya inerken ve dağ tırmanışında da küçük çaplı kulak barotravması yaşayabilirsiniz.

Östaki borusunu tıkayan ya da fonksiyonunu kısıtlayan herhangi bir durum da, kulak basıncını arttırabilir. Bazı yaygın risk faktörleri: Östaki borusunun küçük olması, Soğuk algınlığı, Sinüs enfeksiyonu, Bahar nezlesi (alerjik rinit), Orta kulak enfeksiyonu (otitis medya), Uçak kalkarken ya da inerken uyumak gibi…Sıkça ya da şiddetli görülen kulak basıncı, iç kulağın ya da östaki borusunun dokularına zarar vererek bu problemi tekrar yaşama riskinizi artırır.

Kulak basıncı genellikle ciddi bir durum değildir ve kendi kendine yapılan tedavilerle iyileşir. Durum ciddi veya sürekli olduğunda ya da orta veya iç kulak yapıları hasar gördüğünde uzun süreli komplikasyonlar oluşabilir. Nadiren görülebilen bazı komplikasyonlar aşağıdaki gibidir:

• Kalıcı işitme kaybı
• Süreli (kronik) kulak çınlaması

Kendi kendine uygulanan yöntemlerle geçmeyen şiddetli kulak basıncı ağrısı ya da semptomları yaşarsanız, öncelikle aile doktorunuza ya da genel hekime başvurmalısınız. Ancak, bir kulak, burun, boğaz uzmanına (otolaringolojist) yönlendirilebilirsiniz. Randevunuz için hazırlanmanız faydalı olacaktır.

Neler yapabilirsiniz?

• Yaşadığınız bütün semptomları yazın. Kulak probleminizle ilgili olduğunu düşünmediğiniz semptomları da yazınız.
• Kullandığınız ilaçların listesini hazırlayın. Vitaminler ve ek besinler de dahil.
• Doktorunuza soracağınız soruları not edin.

Soruları liste halinde hazırlamak, doktorunuzla geçireceğiniz muayene süresini daha verimli kullanmanızı sağlar. Eğer kulak basıncı semptomları yaşıyorsanız, aşağıdaki soruları sormak isteyebilirsiniz:

• Bu semptomlar benim son uçak yolculuğumdan dolayı olabilir mi?
• En iyi tedavi yöntemi nedir?
• Uzun süreli komplikasyonlar yaşama ihtimalim var mı?
• Muhtemel komplikasyonlarla nasıl başa çıkacağız?
• Bunu tekrar yaşamamak için ne yapmalıyım?
• Seyahat planlarımı iptal etmeli miyim?
• Bana bu konuda verebileceğiniz herhangi bir broşür ya da doküman var mı? Hangi web sitelerini önerirsiniz?

Lütfen merak ettiğiniz diğer soruları da doktorunuza sorunuz.

Doktorunuzdan ne beklemelisiniz? Doktorunuz size bir takım sorular soracaktır. Bu sorulardan bazıları aşağıdaki gibidir:

• Semptomlar ilk nerede başladı?
• Semptomların şiddeti nedir?
• Herhangi bir alerjiniz var mı?
• Son zamanlarda soğuk algınlığı, sinüs enfeksiyonu ya da kulak enfeksiyonu geçirdiniz mi?
• Daha önce kulak basıncı yaşadınız mı?
• Daha önce yaşadığınız kulak basıncı vakaları uzun süreli ya da şiddetli miydi?

Bu sırada ne yapabilirsiniz? Ağrıyı geçirmek için ibuprofen ya da naproksen  gibi steroid nitelikli olmayan antienflamatuar bir ilaç ya da asetaminofen gibi bir analjezik ağrı kesici alabilirsiniz.

Doktorunuz muhtemelen sorduğu sorular doğrultusunda ve ışıklı bir alet ile (otoskop) kulağınızı inceleyerek teşhis koyacaktır. Kulak basıncı semptomları arasında kulak zarınızın içeri ya da dışarı doğru şişmesi de yer alabilir. Durumunuz daha şiddetli ise, doktorunuz kulak zarınızın yırtılmış olduğunu ya da kulak zarınızda kan ya da başka bir sıvı toplanmış olduğunu söyleyebilir. Eğer dönme hissi (baş dönmesi) yaşıyorsanız, iç kulağınızdaki yapılar hasar görmüş olabilir. Doktorunuz, seslere ne kadar iyi tepki verebildiğini ve iç kulaktaki duyma probleminin neden kaynaklandığını belirlemek için bir işitme testi (audiometre) önerebilir.

Çoğu kimse için, kulak basıncı zamanla iyileşir. Semptomlar kalıcı olduğunda, basıncı eşitlemek ve semptomları azaltmak için tedaviye ihtiyaç duyabilirsiniz. İlaçlar: Doktorunuz, östaki borusunun fonksiyonunu engelleyen komplikasyonları kontrol altına alabilmek için ilaç yazabilir ya da reçetesiz satılan bazı ilaçlar tavsiye edebilir Bu ilaçlardan bazıları aşağıdaki gibidir: Dekonjestan burun spreyleri, Ağız dekonjestanları, Ağız antihistaminleri, Rahatsızlığı azaltmak için, ibuprofen ya da naproksen gibi steroid nitelikli olmayan antienflamatuar bir ilaç ya da asetaminofen gibi bir analjezik ağrı kesici almak isteyebilirsiniz.

Kendi kendine yapılan tedaviler: İlaçlı tedavi ile birlikte, doktorunuz Valsalva Manevrası olarak adlandırılan kendi kendine tedavi yöntemini uygulamanızı söyleyecektir. Bunun için, burun deliklerinizi ve ağzınızı kapatarak havayı burnunuzu siler gibi yavaşça dışarı vermeniz gerekir. İlaçlar östaki borusunun fonksiyonunu iyileştirdiğinde, Valsava manevrası yapmak boruların açılmasını sağlayabilir.

Cerrahi tedavi: Kulak basıncı için cerrahi tedaviye nadiren gerek duyulur. Ancak, doktorunuz hava basıncını eşitlemek ve sıvıları akıtmak için kulak zarınızda bir insizyon gerçekleştirebilir (miringotomi). Kopmuş kulak zarı ya da orta kulak dokuları gibi şiddetli hasarlar genellikle kendi kendine iyileşir. Ancak nadir karşılaşılan bazı vakalarda onarılmaları için cerrahi müdahale gerekir.

Kulak basıncından sakınmak için şu tavsiyelerden faydalanın:

Uçak kalkarken ve inerken esneyin ve yutkunun. Esnemek ve yutkunmak östaki borularına açılan kasları harekete geçirir Yutkunmak için şeker emebilir ya da sakız çiğneyebilirsiniz.

Uçak kalkarken ve inerken valsalva manevrası yapın. Burun deliklerinizi ve ağzınızı kapatarak, havayı burnunuzu siler gibi yavaşça dışarı verin. Özellikle inişlerde birkaç kez tekrarlayarak kulaklarınızdaki basınç ile uçak içerisindeki basıncı dengelemeye çalışın.

Uçak kalkarken ya da inerken uyumayın. Uçak kalkarken ve inerken uyanık kalırsanız, kulaklarınızda basınç hissettiğinizde gerekli kendi kendine tedavi tekniklerini uygulayabilirsiniz.

Seyahat planlarınızı gözden geçirin. Mümkünse, soğuk algınlığı, sinüs enfeksiyonu, burun konjesyonu ya da kulak enfeksiyonu geçirirken uçağa binmeyin. Eğer yakın bir zamanda kulak ameliyatı geçirdiyseniz, seyahatinizin ne zaman güvenli olacağı konusunda doktorunuza danışın.

Reçetesiz de satılan dekonjestan bir burun spreji kullanın. Burun konjesyonunuz varsa, uçak kalkmadan ve inmeden 30 dk ya da bir saat kadar önce bir burun dekonjestanı kullanın. Ancak, fazla kullanmaktan sakının, çünkü birkaç günden fazla kullanılan burun dekonjestanları konjesyonu artırabilir.

Oral dekonjestan haplarını dikkatli kullanın. Oral dekonjestanlar, uçuştan 30 dakika ya da bir saat önce alınırsa faydalı olabilir. Ancak, bir kalp rahatsızlığınız, kalp ritim bozukluğunuz ya da yüksek tansiyonunuz varsa veya muhtemel ilaç etkileşimleri yaşadıysanız, doktorunuzun onayı olmadan oral dekonjestan kullanmayın. 50 yaş üzeri bir erkekseniz, psüdoefedrin içeren dekonjestanlar kullandıktan sonra, özellikle genişlemiş prostatınız varsa, idrara sıkışma ama yapamama gibi yan etkiler yaşayabilirsiniz. Hamileyseniz oral dekonjestan kullanmadan önce doktorunuza danışın.

Alerji ilacı kullanın. Herhangi bir alerjiniz varsa, uçuştan yaklaşık bir saat önce alerji ilacı alın.

Filtreli kulak koruyucu kullanın. Bu kulak koruyucular, kalkış ve iniş esnasında kulak zarına yapılan basıncı yavaşça eşitler. Bu koruyucuları, eczanelerden, havaalanındaki hediyelik eşya mağazalarından ya da kulak kliniğinizden temin edebilirsiniz.

Dehidrasyonu önlemek için bolca su için. Vücudunuzda yeterince su olması, geniz yolunuzun ve boğazınızın tahriş olmasını önler ve östaki borularının fonksiyonunu geliştirir.

Alkol ve kafeinden kaçının. Alkol ve kafein içeren içecekler vücudunuzdaki suyu kurutur. Aynı zamanda kan damarlarınızı sıkıştırarak kılcal damarların kopma riskini artırır.

Şiddetli kulak basıncı yaşıyorsanız ve sık sık seyahat etmeniz gerekiyorsa, doktorunuz cerrahi bir yöntemle kulak zarınıza tüpler yerleştirerek, sıvı akışının kolaylaşmasını, orta kulağınıza hava girmesini ve dış kulağınız ile orta kulağınız arasındaki basıncı eşitlemeye yardımcı olur.

Çocuklarda kulak basıncı oluşmasını önlemek: Bu ek tavsiyeler, çocuğunuzu kulak basıncına karşı korumanızda yardımcı olur:

Yutkunmalarını söyleyin. Yeni doğan ya da yeni yürümeye başlayan bebeğinize iniş ve kalkışlarda bir içecek vererek sürekli yutkunmalarını sağlayın. Emzik de işe yarayabilir. 4 yaşından büyük çocuklar sakız çiğneyebilir, pipetten içecek içebilir ya da pipetten hava üfleyebilir.

Kulak koruyucuları unutmayın. Doktorunuzla konuşarak, çocuğunuz için ağrı kesici ve uyuşturucu içeren kulak koruyucu yazmasını isteyin.

Dekonjestanlardan sakının. Dekonjestanlar küçük çocuklar için önerilmez.