Dış kulak iltihabı, kulak zarınızdan dışarı akan bir dış kulak kanalı enfeksiyonudur. Genellikle yüzdükten sonra kulağınızda kalan suyun nemli bir ortam yaratarak bakteri oluşumuna sebep olması ile gerçekleşir. Kulaklarınıza parmak, pamuklu çubuk ya da diğer nesneler sokmak da kulak kanalınızdaki ince deri tabakasına zarar vererek dış kulak iltihabına neden olabilir.

Dış kulak iltihabı, akut dış otit ya da otitis eksterna olarak da bilinir. Bu enfeksiyonun en yaygın sebebi, kulak kanalınızın içini istila eden bakterilerdir. Dış kulak iltihabı genellikle kulak damlaları ile etkili bir şekilde tedavi edilebilir. Derhal tedavi edilmesi, komplikasyonları ve daha ciddi enfeksiyonları önlemeye yardımcı olabilir.

Dış kulak iltihabı semptomları genellikle başlangıçta hafif şiddettedir ancak enfeksiyon tedavi edilmezse ya da yayılırsa şiddetlenebilir. Doktorlar dış kulak iltihabı safhalarını genellikle hafif, orta ve çok şiddetli olarak sınıflandırır.

Hafif semptomlar:

Kulak kanalında kanama

Kulak içinde hafif kızarıklık

Dış kulağınızın çekilmesiyle ya da kulağınızın önündeki küçük pompanın itilmesiyle artabilecek hafif rahatsızlık

Temiz ve kokusuz sıvı akışı

Orta şiddetli ilerleme:

Daha yoğun kaşıntı

Artan ağrı

Kulağınızın içinde daha fazla kızarıklık

Yoğun sıvı akıntısı

İltihap akıntısı

Kulağınızın içinde doluluk hissi ve kulak kanalınızın şişkinlik, sıvı ya da kirden dolayı kısmen tıkanması

Az ya da örtülü işitme

Şiddetli ilerleme:

Yüzünüze, boynunuza ya da başınızın başka bir yerine vurabilecek şiddetli ağrı

Kulak kanalınızın tamamen tıkanması

Dış kulağınızda kızarıklık ya da şişme

Boynunuzdaki lenf ya da bezeciklerde şişme

Ateş

Ne zaman doktora görünmelisiniz? Hafif şiddette de olsa dış kulak iltihabı semptomları yaşıyorsanız doktorunuza başvurun. Şiddetli ağrı ya da ateşiniz varsa derhal doktorunuzu arayın ya da acil bölümüne gidin.

Dış kulak iltihabı genellikle su ve toprakta yaygın olarak bulunan bakterilerden kaynaklanan bir enfeksiyondur. Mantar ya da virüsten kaynaklanan enfeksiyonlar daha nadirdir.

Kulağınızın doğal savunmaları: Dış kulağınızda temiz kalmasını ve enfeksiyondan korunmasını sağlayan doğal korumalar bulunmaktadır. Bu koruma özelliklerinden bazıları şunlardır: Yapışkan bir sıvı salgılayan bezler: Bu salgı, kulağınızın içindeki derinin üzerinde ince, suya dayanıklı bir tabaka oluşturur. Kulak salgısı hafif asitlidir ve böylece bakteri oluşumunu azaltır. Ek olarak, bu salgı kiri, ölü hücreleri ve diğer maddeleri toplayarak kulağınızın dışına çıkarılmalarını sağlar. Bu yapışkan sıvı, kulak kanalınızın girişinde gördüğünüz ve kulak kiri dediğiniz tabakaya benzer. Kulak kanalınızın aşağı doğru eğimli olması: Kulak kanalınız orta kulağınızdan dış kulağa doğru eğimlidir ve giren suyun dışarı çıkmasını kolaylaştırır.

Enfeksiyon nasıl oluşur? Dış kulak iltihabınız varsa, doğal korumalarınız alt edilmiş demektir. Kulak korumalarınızı güçsüzleştiren ve bakteri oluşumunu artıran durumlardan bazıları aşağıdaki gibidir:

Kulağınızda fazla nem: Çok terleme, uzun süre nemli havaya maruz kalma ya da yüzdükten sonra kulağınızda kalan su, bakteri oluşumuna uygun bir zemin oluşturabilir.

Kulak kanalınızdaki çizikler ya da aşınmalar: Kulağınızı pamuklu çubuk ya da saç tokalarıyla karıştırmak, kulağınızın içini parmağınızla kaşımak veya kulaklık ya da işitme cihazları kullanmak deride bakteri oluşumuna yol açan çizikler oluşturabilir.

Duyarlılık tepkileri: Saç ürünleri ya da takılar alerjiye veya enfeksiyonu artıran deri sorunlarına neden olabilir.

Dış kulak iltihabı riskini artıran faktörlerden bazıları da aşağıdaki gibidir:

Yüzme

Bakımlı bir havuzda değil de göl gibi bakteri oranı yüksek sularda yüzmek

Suyun daha kolay birikebileceği, örneğin çocuklardaki gibi, dar bir kulak kanalı

Aşırı kulak salgısı üretimi

Kulak kanalının pamuklu çubuklarla ya da diğer nesnelerle sert bir şekilde temizlenmesi

Kulaklık, işitme cihazı ya da yüzücü bonesi gibi şeylerin kullanımı

Takılar, saç spreyleri ya da saç boyalarından kaynaklanan cilt alerjileri ve ya tahriş

Dış kulak iltihabı, derhal tedavi edildiğinde genellikle ciddi bir rahatsızlık değildir ancak bazı komplikasyonlar oluşabilir: Geçici işitme kaybı: Genellikle enfeksiyon geçtikten sonra iyileşen örtülü işitme problemi yaşayabilirsiniz. Uzun süreli enfeksiyon (kronik otitis eksterna): Semptomları üç aydan daha fazla sürerse, dış kulak iltihabı genellikle kronik olarak değerlendirilir. Bakterilerin nadir çeşitleri, alerjik cilt tepkileri, antibiyotik kulak damlalarına karşı alerjik tepki ya da bakteri ve mantar kombinasyonundan kaynaklanan enfeksiyon gibi tedaviyi güçleştiren durumlar olduğunda, enfeksiyonların kronik olması daha yaygındır. Derin doku enfeksiyonu (selülit): Kronik dış kulak iltihabı, enfeksiyonun derin katmanlara ve bağlayıcı cilt dokularına yayılmasına neden olabilir. Kemik ve kıkırdak hasarı (nekrotizan otitis eksterna): Yayılan bir dış kulak enfeksiyonu iltihaplanmaya, dış kulak derisinde, kıkırdağında ve alt kafatası kemiklerinde hasara yol açarak şiddetli bir ağrıya neden olabilir. Yaşlı yetişkinler, diyabet hastaları ve bağışıklık sistemi güçsüzleşenlerde bu komplikasyonun oluşma riski daha yüksektir. Nekrotizan otitis eksterna, kötü huylu otitis eksterna olarak da bilinir ancak kansere sebep olmaz. Daha yaygın enfeksiyon: Eğer dış kulak iltihabı nekrotizan otitis eksternaya çevirirse, enfeksiyon yayılabilir ve beyin ya da yakınındaki sinirler gibi vücudunuzun diğer kısımlarını etkileyebilir. Nadir karşılaşılan bu komplikasyon hayatı tehdit edebilir.

Randevular kısa olabileceğinden ve genellikle ele alınacak çok fazla sebep olduğundan, önceden hazırlanmak iyi olur. Aşağıda randevunuza hazırlanırken size yardımcı olacak ve doktorunuzdan neler beklemeniz gerektiğine ilişkin bazı ipuçları verilmiştir. Neler yapabilirsiniz?

Randevudan önce yapmamanız gereken şeyleri öğrenin. Randevu alırken, kan testleri için bir şey yememeniz gerekip gerekmediğini ya da muayene testlerine yönelik hazırlanmak için başka bir şey yapmanıza gerek olup olmadığını sorun.

Yaşadığınız bütün semptomları ve ne zaman başladıklarını yazın. Kulaklarınızla ilgisiz görünenleri de not alın.

Reçetesiz satılan ilaçlar, vitaminler ya da ek besinler de dahil olmak üzere kullandığınız bütün ilaçların bir listesini oluşturun.

Cilt reaksiyonları ya da ilaç alerjileri gibi bildiğiniz alerjileriniz varsa not alın.

Herhangi bir dış kulak iltihabi yaşıyorsanız, doktorunuza sormanız gereken bazı temel sorular aşağıdaki gibidir:

Kulağımdaki sorunun muhtemel nedeni nedir?

En iyi tedavi yöntemi nedir?

Ne zaman iyileşebilirim?

Tedavinin dikkat etmem gereken yan etkileri var mı? Bu yan etkiler gerçekleşirse sizi aramalı mıyım?

Kontrol için randevu almam gerekir mi?

Dış kulak iltihabı varsa, tekrar olmaması için ne yapmalıyım?

Bana verebileceğiniz herhangi bir broşür ya da diğer materyaller var mı? Hangi web sitelerini önerirsiniz?

Önceden hazırladığınız sorulara ek olarak, randevunuz sırasında aklınıza gelen soruları sormaya çekinmeyin.

Doktorunuzdan ne beklemelisiniz? Doktorunuz muhtemelen size aşağıdaki sorulardan bazılarını soracaktır:

Semptomları ilk ne zaman fark ettiniz?

Semptomlarınız arttı mı?

Son zamanlarda yüzdünüz mü?

Sık sık yüzer misiniz?

Nerede yüzüyorsunuz?

Daha önce dış kulak iltihabı oldunuz mu?

Herhangi bir alerji ya da kronik cilt rahatsızlığınız var mı?

Kulaklarınızı pamuklu çubuk ya da diğer nesnelerle temizler misiniz?

Kulaklık ya da başka bir kulak cihazı kullanıyor musunuz?

Son zamanlarda başka herhangi bir kulak muayenesi oldunuz mu?

Doktorlar genellikle muayene sırasında dış kulak iltihabını belirleyebilirler. Enfeksiyonunuz ileri bir safhadaysa ya da uzun sürdüyse, daha fazla inceleme gerekebilir.

İlk testler:

Doktorunuz muhtemelen söylediğiniz semptomlara, sorduğu sorulara ve muayene sonucuna dayanarak dış kulak iltihabı teşhisi koyacaktır. Muhtemelen ilk muayenehanede laboratuar testlerine ihtiyaç duyulmayacaktır. Doktorunuzun ilk değerlendirmesi aşağıdaki hususları kapsayacaktır:

Kulak kanalınızın ışıklı bir aletle (otoskop) incelenmesi. Kulak kanalınız kırmızı, şiş ya da üzeri kaplı görünebilir. Kulak kanalında deri parçaları ya da diğer maddeler bulunabilir.

Yırtılmadığından ve hasar görmediğinden emin olunması için kulak zarınızın (zarsı doku) görüntülenmesi. Kulak zarınızın görüntüsü engellenmiş ise, doktorunuz kulak kanalınızı küçük bir vakum cihazı ile ya da ucunda küçük bir halka ya da kaşık bulunan bir aletle temizleyecektir.

Sonraki testler

İlk değerlendirmeye, semptomların şiddetine ya da dış kulak iltihabınızın durumuna bağlı olarak doktorunuz ek değerlendirmeler önerebilir:

Kulak zarınız hasar görmüş ya da yırtılmış ise doktorunuz sizi bir kulak burun boğaz uzmanına yönlendirecektir. Uzman, esas enfeksiyon alanının orta kulak olup olmadığını görmek için orta kulağınızın durumunu inceleyecektir. Dış kulak enfeksiyonunun tedavisinde kullanılan bazı yöntemler orta kulak tedavisine uygun olmadığından, bu inceleme önem taşımaktadır.

Enfeksiyonunuz tedaviye yanıt vermezse, doktorunuz sonraki bir randevuda kulağınızdaki akıntı ya da maddelerden örnek alarak enfeksiyona neden olan mikroorganizmaların belirlenmesi için laboratuvara gönderecektir.

Tedavinin amacı enfeksiyonu durdurmak ve kulak kanalınızın iyileşmesini sağlamaktır.

Temizlik: Kulak damlasının bütün enfeksiyonlu alanlara ulaşabilmesi için kulak kanalınızın temizlenmesi önemlidir. Doktorunuz bir vakum cihazı ya da kulak küreti ile akıntıları, kir birikintilerini, soyulan derileri ve diğer partikülleri temizleyecektir.

Enfeksiyon ilaçları: Çoğu dış kulak iltihabı vakasında, doktorunuz enfeksiyonun türüne ve şiddetine bağlı olarak aşağıdaki içeriklerin kombinasyonundan oluşan bir kulak damlası yazacaktır:

Kulağınızda normal antibakteriyel ortamın geri kazandırılması için asitli solüsyon

İltihabın azaltılması için steroid

Bakterilerle savaşmak için antibiyotik

Mantar kaynaklı bir enfeksiyonla savaşmak için antifungal bir ilaç

Doktorunuza kulak damlalarını kullanmanın en iyi yöntemini sorun. Kulak damlası kullanırken size yardımcı olacak bazı fikirler aşağıda verilmiştir:

Şişeyi birkaç dakika avucunuzda tutarak sıcaklığının vücut ısınıza yaklaşmasını sağlayın ve böylece soğuk olmasından kaynaklanan rahatsızlık azalır.

İlacın bütün kulak kanalınıza ulaşması için diğer kulağınızın üzerine yatın.

Mümkünse kulak damlanızı kullanırken yardım alın.

Kulak kanalınız şişme, iltihap ya da aşırı akıntı nedeniyle tamamen tıkalıysa, doktorunuz kulağınıza pamuk ya da gazlı bezden yapılmış bir fitil sokarak akmayı ve ilacın kulak kanalınıza gitmesini kolaylaştırabilir. Enfeksiyonunuz daha ileri safhadaysa ya da kulak damlaları ile yapılan tedaviye yanıt vermiyorsa doktorunuz oral antibiyotikler de önerebilir.

Ağrı kesici ilaçlar: Doktorunuz ibuprofen, naproksen ya da asetaminofen gibi reçetesiz satılan ağrı kesicilerle dış kulak iltihabının verdiği rahatsızlığı gidermeyi önerebilir. Ağrınız şiddetli ise ya da dış kulak iltihabı daha ileri bir safhada ise, doktorunuz daha güçlü ağrı kesiciler yazabilir.

Tedavinizin faydalı olması için; Tedavi süresince, kulaklarınızı kuru tutmak ve daha fazla zarar görmesini engellemek için aşağıdaki yöntemler yardımcı olacaktır:

Yüzmeyin ve dalış yapmayın

Uçağa binmekten kaçının

Ağrı ya da akıntı kesilmeden kulak koruyucu, işitme cihazı ya da kulaklık kullanmayın.

Banyo yaparken kulak kanalınıza su girmemesine dikkat edin. Banyo yaparken kulağınızı korumak için petrol jeli kaplı bir pamuk kullanın.

Dış kulak iltihabından korunmak için aşağıdaki yöntemleri uygulayın:

Kulaklarınızı kuru tutun. Yüzdükten sonra ya da banyodan sonra kulaklarınızda nem kalmaması için iyice kurulayın. Yumuşak bir havlu ya da bezle yalnızca dış kulağınızı hafifçe ve yavaşça silerek kurulayın. Suyun kulak kanalınızdan akmasını sağlamak için başınızı yana eğin. En düşük ayarda ve en az 30 cm uzaktan tutarak, bir saç kurutma makinesi ile de kulaklarınızı kurutabilirsiniz.

Evde uygulanan önleyici tedavi. Kulak deliğinizin hasar görmemiş olduğunu biliyorsanız, yüzmeden önce ve yüzdükten sonra evde hazırlanan kulak damlalarından kullanabilirsiniz. Biraz sirke ve biraz ispirto karışımı, kulağın kurumasını hızlandırarak dış kulak iltihabına neden olan bakterilerin ve mantarın oluşumunu engelleyebilir. İki kulağa da birer çay kaşığı (5 mililitre) solüsyon akıtın ve geri çıkarın. Eczanelerde bu solüsyona benzer reçetesiz satılan ilaçlar da bulunabilir.

Bilinçli bir şekilde yüzün. Bakteri miktarının yüksek olduğu konusunda yapılan uyarıları dikkate alın ve o günlerde yüzmeyin.

Kulağınıza yapancı nesneler sokmaktan kaçının. Hiçbir zaman pamuklu çubuk, kağıt maşası ya da saç tokası gibi objelerle kulaklarınızı kaşımayın ve akıntıları derinden temizlemeyin. Bu objeleri kulak kanalınızın derinine sokmak, kulağınızın iç derisini aşındırabilir ve kaldırabilir.

Kulaklarınızı rahatsız edici şeylerden koruyun. Saç spreyi ve saç boyası gibi şeyler kullanırken kulaklarınızı pamukla tıkayın.

Geçirdiğiniz bir kulak enfeksiyonu ya da ameliyatından sonra dikkatli olun. Eğer son zamanlarda bir kulak enfeksiyonu ya da ameliyatı geçirdiyseniz, yüzmeye gitmeden önce doktorunuza danışın.